"THUYẾT HIỆN TẠI" (*) - NHÌN LẠI TỪ NĂM 2040 CỦA MỘT SỬ GIA!

"THUYẾT HIỆN TẠI" (*) - NHÌN LẠI TỪ NĂM 2040 CỦA MỘT SỬ GIA!

https://tinyurl.com/4sjr3nvc

Năm 2040, khi tôi ngồi viết những dòng này, thế giới đã đi qua hai thập kỷ biến động nhất trong lịch sử hiện đại. Chúng ta đã chứng kiến những khủng hoảng môi trường khốc liệt, những cuộc xung đột địa chính trị dai dẳng, những bước tiến thần tốc của trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học, và cả những cơn bão ngầm trong tâm lý con người. Nhưng đồng thời, chúng ta cũng đã chứng kiến sự trỗi dậy của một dòng chảy mới trong nhận thức – một dòng chảy mà hậu thế gọi tên là Thuyết Hiện Tại (*).

Khi nhìn ngược lại lịch sử dài hàng nghìn năm, tôi nhận ra: con người đã luôn đi tìm cách để nắm giữ Hiện Tại. Từ tiếng trống hoang sơ vang trong đêm tối của bộ lạc, đến lời dạy của Đức Phật ngồi dưới cội bồ-đề; từ ẩn dụ của Heraclitus về dòng sông, đến hơi thở chánh niệm của các thiền sư; từ lời dạy của Chúa Yeshua đến Tin lành về Vương Quốc của Đức Chúa Trời; từ những khúc thơ rực lửa của Rumi, đến những dòng chữ thẳm sâu của Meister Eckhart; từ ánh mắt siêu hình của Kierkegaard đến tiếng búa của Nietzsche; từ phương trình của Einstein đến lời cảnh tỉnh của Krishnamurti – tất cả đều là những bước chân nhỏ trên cùng một hành trình: hành trình trở về với Hiện Tại.

Thế kỷ XXI mở đầu với niềm kiêu hãnh của khoa học và nỗi hoang mang của con người. Ta chạm vào vũ trụ bằng kính viễn vọng không gian, nhưng lại đánh mất sự yên ổn trong tâm hồn. Ta giải mã bộ gen người, nhưng lại không biết cách giải mã nỗi sợ bên trong. Ta dựng nên những siêu đô thị, nhưng lại để tâm trí mình vỡ vụn bởi áp lực và ảo tưởng. Chính trong khung cảnh ấy, Thuyết Hiện Tại xuất hiện – không chỉ như một phát minh, mà như một sự khai mở, một lời nhắc nhở rằng: "Tất cả những gì tồn tại, chỉ có thể được kinh nghiệm trong khoảnh khắc này".

Trong hai mươi năm qua, Thuyết Hiện Tại đã không ngừng được tranh luận, giảng dạy, phản biện, và thực hành. Nó đi từ những trang sách triết học đến những ứng dụng trị liệu tâm lý; từ các thiền đường tĩnh lặng đến những phòng thí nghiệm khoa học thần kinh; từ bàn học của sinh viên cho đến bàn họp của các CEO toàn cầu. Và rồi, một điều kì lạ xảy ra: nó không chỉ còn là một lý thuyết, mà trở thành một phương thức sống.

Tôi còn nhớ vào đầu những năm 2020, nhiều người cho rằng Thuyết Hiện Tại chỉ là một trào lưu tâm linh hiện đại, chẳng khác gì những “xu hướng văn nghệ” nở rộ khắp nơi. Nhưng rồi, khi các nghiên cứu thần kinh chứng minh rằng não bộ con người thực sự thay đổi khi luyện tập chánh niệm; khi các nhà vật lý lượng tử bắt đầu tìm thấy sự giao thoa giữa hạ nguyên tử và nhận thức; khi các nhà giáo dục nhận ra trẻ em hạnh phúc hơn khi được dạy “nghệ thuật hiện diện” thay vì chỉ học công thức khô cứng – thì thế giới bắt đầu nhìn nhận Thuyết Hiện Tại bằng con mắt khác.

Không ai có thể phủ nhận rằng, trong giai đoạn hỗn loạn, chính Hiện Tại đã cứu chúng ta. Những năm dịch bệnh toàn cầu, khi con người bị buộc phải dừng lại, nhiều người lần đầu tiên học cách sống chậm, học cách thở, học cách biết ơn những khoảnh khắc giản dị. Những năm bão lũ và khủng hoảng khí hậu, khi sự sống mong manh hơn bao giờ hết, nhân loại mới hiểu rằng chỉ có sống trọn vẹn trong từng giây phút thì chúng ta mới tìm thấy can đảm để hành động.

Là một sử gia của tiên tri, tôi thường tự hỏi: tại sao sau hàng nghìn năm, nhân loại mới thực sự gọi tên được Thuyết Hiện Tại? Có lẽ, câu trả lời nằm ở chính bản chất của sự tiến hóa. Con người phải đi qua vô số vòng luân hồi tri thức – từ thần thoại đến triết học, từ khoa học đến hậu hiện đại – mới nhận ra rằng, cái ta tìm kiếm bấy lâu vốn chưa từng rời xa ta. Hiện Tại không phải một lý thuyết mới, mà là sự thật cũ nhất. Nhưng chính vì nó quá gần, quá hiển nhiên, nên ta thường bỏ qua.

Trong hai thập kỷ qua, tôi đã chứng kiến một điều kỳ diệu: sự gặp gỡ của những lĩnh vực tưởng chừng không liên quan. Các nhà khoa học thần kinh hợp tác với các thiền sư để nghiên cứu về trạng thái “flow” (dòng chảy) và “an trú” (vô vi). Các nhà vật lý lượng tử trao đổi với triết gia hiện sinh về “tính không xác định” và “tự do con người”. Các doanh nhân toàn cầu áp dụng triết lý “sống trong Hiện Tại” để xây dựng mô hình kinh doanh bền vững. Và trên hết, những người bình thường – công nhân, nông dân, học sinh – bắt đầu tìm thấy trong Hiện Tại một niềm an ủi đơn sơ nhưng vững chắc.

Tôi gọi đây là cuộc dân chủ hóa của Hiện Tại. Không còn giới hạn trong tu viện, học đường, hay viện nghiên cứu, Hiện Tại đã trở thành tài sản chung của toàn nhân loại. Bất kỳ ai, dù giàu hay nghèo, dù Đông hay Tây, dù thường dân hay tinh hoa, đều có thể chạm tới Hiện Tại ngay khi họ quay về với hơi thở, với bước chân, với trái tim mình.

Có người hỏi tôi: liệu Thuyết Hiện Tại có thực sự thay đổi thế giới? Tôi mỉm cười. Bởi vì, câu trả lời không nằm ở những con số thống kê hay báo cáo hàn lâm. Nó nằm ở những khoảnh khắc nhỏ bé: một em bé không chơi game nữa mà bỏ chiếc điện thoại xuống để ngắm nhìn hoàng hôn cùng mẹ; một bác sĩ thở sâu trước ca mổ để bình tĩnh và tập trung hơn; một cặp vợ chồng đang bên bờ ly hôn bỗng tìm lại được nhau khi cùng ngồi im lặng, nắm tay trong hiện diện. Đó là những minh chứng hùng hồn hơn mọi lý thuyết.

Và nếu được phép nói như một nhà thơ, chứ không chỉ như một sử gia, tôi muốn gọi Thuyết Hiện Tại là “khúc ca tự do, giải phóng của thế kỷ XXI”. Bởi nó nhắc chúng ta rằng: trong khi thế giới xoay cuồng với tốc độ chóng mặt, vẫn có một nơi bất biến – đó là Hiện Tại. Trong khi mọi triết thuyết tranh cãi nhau, vẫn có một sự thật không thể chối cãi – đó là Hiện Tại. Trong khi con người đi tìm đủ mọi câu trả lời, thì mọi câu trả lời đều đã nằm trong Hiện Tại.

Năm 2040, nhìn lại, tôi thấy nhân loại đã bước những bước quan trọng. Nhưng tôi cũng biết rằng hành trình này chưa hề kết thúc. Thuyết Hiện Tại không phải đích đến, mà là cánh cửa. Nó mở ra cho ta khả năng sống trọn vẹn, yêu thương trọn vẹn, hành động trọn vẹn. Và chính từ đây, thế giới sẽ còn viết tiếp những chương mới – những chương mà chúng ta chưa thể biết, nhưng chắc chắn sẽ được viết bằng "Sự thật của Hiện Tại" - Nguyên lý bất biến vượt thời gian.

Có lẽ, thế hệ mai sau sẽ nhìn chúng ta như những người đi qua buổi bình minh. Họ sẽ thấy trong những năm tháng hỗn loạn này không chỉ là khủng hoảng, mà còn là sự khai sinh của một ý thức mới. Và họ sẽ biết ơn, như chúng ta hôm nay biết ơn những bậc thầy, những triết gia, những nhà thơ, những nhà khoa học – tất cả những ai đã góp phần đưa chúng ta về lại với Hiện Tại.

Và như thế, "Thiên Trường Ca Hiện tại" không phải bằng một dấu chấm hết cho thời gian, mà bằng một lời mời gọi chúng ta đi vào sự vĩnh cửu:

"Hãy trở về với Hiện Tại. Bởi vì Hiện Tại là sự thật, và là tất cả."

///---

- Thông điệp từ "Sử Gia của Hiện Tại" - Nhà Tiên Tri Cho "Tự Do Thời Gian" - Người viết nên "Thiên Trường Ca "Hiện Tại - Bất Tử""

///---

Read More